Castillo Suarez. Argiako artikulua osorik irakurri nahi baduzu klikatu hemen
Erantzunak (eztabaida):
Re: Sarean topatutakoa
Iratxe Retolaza — 2007/11/27 12:26
“Gorroto ditut” esan du Castillok, edo behintzat hitz horiexek jarri ditu kazetariak Castilloren ahotan. Ez du esan interesik ez duela mahai-inguru horietan, ez du esan indiferentziaz bizi dituela mahai-inguru horiek, ez. Gorroto omen ditu. Non du jatorria gorroto horrek? Zer uste duzue? Zuek ere gorroto al dituzue emakume literaturari buruzko mahai-inguruak? eta gizon-literaturari buruzko mahai-inguruak gorroto al dituzue?
Bestalde, elkarrizketan ere honako hau dio aurreraxeago: “Nire kasuan, emakumea naiz, nafarra, poeta… Askotan iruditzen zait niri elkarrizketa egitea kuota betetzeko modu bat dela.” Eta gaztea, beharbada? Kuotak betetzerakoan erabili ohi diren tasun estereotipatu horiei kasu eginez gero. Kuotak betetzeko deitzen omen diote, ez bere literaturak interesa pizten duelako. Horrelako sentsazioa omen du.
Beraz, baieztatuko al luke Castillok, “nafar literaturari buruzko mahai-inguruak gorroto ditut/ez ditut jasaten/ez zaizkit interesatzen”, edo “poetei buruzko mahai-inguruak gorroto ditut…”, edo “gazteek eginiko literaturari buruzko mahai-inguruak gorroto ditut…”, eta abar. Zer iruditzen zaizue? Kuota horiek markatzerakoan “emakume” etiketak bereziki azkura ematen diola dirudi. Zergatik? zer iruditzen zaizue?
Re: Sarean topatutakoa
Emea — 2007/11/27 13:53
Niri iruditzen zait urrunegi joan zarela, Iratxe. “Gorroto ditut” esatea hitz egiteko era bat da, eta “emakume” etiketaren kontra mintzatzea erabat zilegi iruditzen zait. Mahai-inguruarena, hain zuzen, etiketa horrek hartzen duen pisuagatik esaten duela uste dut. Alegia, berak nahiko lukeela beste emakume batzuekin bildu mahai-inguru batean, baina ez “emakume” izateagatik soilik. “Kasualitatez” bost gizonezkok mahai-ingurua osatzen duten bezala, esan nahi dut.
peace, sister.
Re: Sarean topatutakoa
Iratxe Retolaza — 2007/11/28 10:49
Arrazoi duzu. “Emakume” etiketaz hitz egitea zilegi da, jakina, ez nuen hori zalantzan jarri nahi, eta etiketa horrek duen pisua edo zama ikaragarriaz hitz egiten duela ere argi dago. Horixe jarri nahi nuen mahai-gainean, besterik ez. Beste modu batera formulatuko dut galdera, ea hobe ulertzen den. “emakume” etiketa beste etiketen aldean (nafarra, poeta,…) bereziki zamatsua egiten zaiola iruditzen zaizue? Edo kazetariak egin du zamatsu bereziki etiketa hori eta ez beste?
Re: Sarean topatutakoa
berta — 2007/11/28 17:19
Nik egia esan gero eta maiteago dut literatura. Txiki eta handia sentiarazten nauelako, bizitza eta askatasuna ematen didalako eguneroko ezintasunei indar amestiaz aurre egiteko. Baina, joan den udatik hona ezin izan dut literatur liburu bat irakurri, bi hitz segidan idatzi eta pentsatzen jarrita nago, agian, ama izan naizelako izan dela eta ama izateko derrigorrez emakumea izan behar. Nik topikoak, hitz merkeak, eta zezen plazak gorroto ditut.
Re: Sarean topatutakoa
akorda — 2007/11/28 19:02
“urrunegi joan zarela, Iratxe” irakurtzen dudanean ahobero, ahohandi, gehiegizkoa, exageraua zarela ulertzen dut nik eta segiduan pentsatu dut, hau betikoa da: emakume batzuk gure egoera literarioa salatzen badugu exagerauak garela entzuten dugu, zergaitik hori? zergaitik hain neurri ezberdinak? zergaitik geu beraientzako hain exageratuak eta haiek guretzako hain eskasak, apalak edo guttizkoak?noiz elkartuko gara gure neurriak hurbiltzeko? eta are garrantzitsuagoa: non?
por zierto, nik neuk zezen-plazak, hiltegiak eta espetxeak gorroto ditut
Re: Sarean topatutakoa
itsaso — 2007/11/29 12:35
Harrituta jaso det elkarrizketatik kazetariak nabarmendu duen esaldia. Beharbada, gizonak mahai-inguruetan “kasualitatez” elkartzen ez direla pentsatzen detelako.
Re: Sarean topatutakoa
Beat Sarasola — 2007/11/29 20:04
Ez dakit zehazki Castillo Suarezek zergatik dioen esaldi hori baina ez nau gehiegi harritzen ere. Uxue Apaolazak ere antzeko hitzak esan zituen Ean joan den udan. Iratxek egiten duen galdera interesgarria da, baina susmoa dut ez ote litzatekeen interesgarria izango kontua beste prisma batetik begiratzea.
Nik hitzok ez ditut ulertzen “emakume” etiketaren zamaren adierazgarritzat, baizik eta diskurtso feminista banalizatu eta akritiko baten kontrakotzat. Gauzak luzerako joko luke, baina uste dut ez dela inor harrituo baldin badiot diskurtso feminista (mota bat bederen), urteak joan ahala, botere zentro indartsu bilakatu dena. Horren adierazgarri mila adibide jar genitzake gu guztiok, baina azken batean adibideok auzi baten seinale baino ez dira: oinarrian diskurtso iraultzaileak zirenak (tartean feminista) instituzionalizatze eta neutralizatze prozesu bat jasan dutela. Horregatik ulertzen da ezinbestekoa diskurtso feminista klasikoa auzitan jartzea, dominazio mekanismo bilakatu denez, oraindik “urrunago” joateko. Ez dut ezer asmatu, diodan hau diskurtso post-feministan esaten den gauzetako bat baino ez da, eta idazleon hitzak testuinguru honetan ulertzen ditut (nahiz eta agian Uxuek eta Castillok ez izan arrastorik ere teoria hauetaz, baina horrek azkenean berdin dio).
Eta errespetu osoz esan nahiko nuke aurreko erantzun batzuetan azaltzen diren ideiek primeran irudikatzen dutena eztabaida hau. Sexu eta genero ezberdinasunaren kritika erradikal batetik ezin baita onartu “ama izateko derrigorrez emakume izan behar da” esaldia; kasu, ez genero ikuspegitik soilik, ikuspegi sexualetik ere.
Re: Sarean topatutakoa
Amaia Alvarez — 2007/12/02 19:44
Hasteko prisma desberdinetatik begiratzeko beharra azpimarratzen duzu, Beñat. Hori gai eta eremu guztietan egin beharreko gauza dela uste dut, eta azken aldian eremu batzuetan exigitzen dena besteetan ez da inondik inora iradoki ere egiten.
Jarraitzeko diskurtso feminista hegemonikoaren kontra egiten duzu “banalizatua” eta “akritikoa” dela esanez. Gainera, “zentru indartsu” bihurtu dela esaten duzu; “instituzionalizatu” eta “neutro bihurtu” dela azpimarratuz: DOMINAZIO MEKANISMO izendatzera ere heldu zara. Kuriosoa da nola nahasten diren gauzak.
Alde batetik, mugimendu feministaren ibilbide luzean korronte eta lan egiteko modu anitzak egon dira mendeetan zehar, elkarrengandik hain urrun batzuetan kontrajarriak izateraino ailegatu direnak zenbait gaitan. Hala ere, denak batzen gintuena zen genero berean kokatu izana: “emakume” etiketapean sailkatu izanagatik jasaten genuen diskriminazio eta bazterketa, erasoak eta gutxiespenak, menpekotasuna eta ikusezintasuna. Eta blog honetan aldarrikatu eta erakutsi nahi dugun gauzetako bat hori da hain zuzen: mugimenduaren barruan eta emakumeen eta feministen artean dagoen aniztasuna. Kritikatzea oso erraza da, baina zer gertatzen da feminismo hegemonikoak egindako lana aitortzearekin? Feminismo “klasikoari” gauza asko leporatu zaizkio. Baina zer gertatzen da eman zituzten urratsekin? Lortu zituzten aurrerapenekin? Eurek lortutako eta guk jaso ditugun eskubideekin? Nola izan daiteke “zentro” eta “dominazio mekanismo” zapaldutako talde baten alde lan egiten duen jendea? eta zer ikusia du honek genero ikuspuntua garatzeko asmoa duen mahai-inguru batekin?
Amaitzeko, post-feminismoa eta kritika erradikala aldarrikatzen dituzu esaten dituzunak indartzeko. Post-feminismoak hasieran aipatutako ikuspegi berriak ekarri ditu, batzuentzat erabilgarriak eta estrategikoak, besteentzat okerrak, eta batez ere, gure ingurura heldu berriak eta oraindik ez oso ezagunak. Zer diozu Euskal literatura eta euskal kulturari aplikatuko bagenio “prisma” berria? Adibide bat ematearren, Joseba Gabilondoren “literatura postnazionalarekin” euskal literatura ikusteko daukagun ikuspegi modernoa pikutara bidali behar dugu eta orain arte egindako guztia baliogabetu joera berrien (modaren) argiak modu akritiko eta kontrastatu gabeko batez onartuz?
Re: Sarean topatutakoa
Beat Sarasola — 2007/12/02 21:54
Susmoa dut ez dudala ondo adierazi esan nahi nuena, eta egia esan akaso aldrebes samarra da eta ez dut lortuko ondo egiten, baina tira, berriz ere saiatuko naiz.
Alde batetik, argitu nahiko nuke ez dudala sinisten progresoan eta beraz nik proposatzen dudan ikuspegiak ez duela zergatik anulatzen aurreko guztia, kontrakoa baizik, hortik edan eta berarekin dialogatzen du. Gabilondoren lana aipatzen duzunez, ez dakit berak zer pentsatuko duen, baina uste dut lan horrek ez dituela aurreko euskal literaturaren historiak alde batera uzten, hori pentsatzea kontraesana litzateke seguruenik liburuko planteamendu gehienekin. Postfeminismoarena aipatu dut kartak ez ezkutatzeko eta erreferentziatxo bat emateko, baina agian ez nuen egin behar, etiketa hauek ez direlako batere politak eta halako ukitu friboloa (moda eta hori) dutelako.
Ni bere burua etengabe kritikatzen duen pentsamenduaren tradizioan formatu naiz, formatu naizen urrian, eta beraz beti urrats kritiko bat aurrera egiten saiatzen naiz eremu guztietan, eta feminismoa ez da salbuespena. Eta insistitzen dut horrek ez duela “pikutara bidaltzen” aurretik egindako guztia, alderantziz baizik, eta horregatik feminismo “klasikoari” egin diezaiokegun mesede eta omenaldirik handiena bere kontra egitea dela, berak egin zuen bezalaxe aurreko tradizioarekin. Eta bide batez, uste dut garrantzitsua dela bereiztea feminismoa orohar eta feminismo sozializatu eta standarra; nik bigarren honen kontra egiten nuen (ez zehazki Woolf edo Simone de Beauvoirren kontra, esaterako; jakina, hauen diskurtsoa ez zait dominatzailea iruditzen), sinetsita bainago baietz, diskurtso feminista petrifikatu eta “kosifikatu” hau dominazio mekanismo (emakume beraien aurkakoa halaber) indartsu bat dena. Uste dut emakumearen askatasun eta “emanzipazio” prozesurako feministatzat ditugun ebento eta mugimendu batzuek direla egungo feminismoaren etsai gogorrenetako bat. Alegia, “literatura feminista” bezalako etiketak zenbait testuingurutan, telebistako emakumeen aldeko kanpaina banalizatuak, film feminista-politikoki zuzenak eta abar. Hau guztia esateko Castilloren hitzak testuinguru honetan uler litezkeela akaso, eta bere hitzak hain zuzen ere ikuspuntu feminista batetik begira daitezkeela halaber, eta ez diskurtso feministarenganako ihes gisa. Bestetik, nik adierazi nahi nuen kritikak feminismoaren heterogeneitatea aldarrikatu nahiko luke, eta ez feminismo modelo egoki bat proposatu (aurreko parrafokoa ere hemen da aplikagarri), zuk ulertu didazun bezala.
Espero dut nire ideiak hobeto ulertu izana, nahiz eta nire zalantzak ditudan, egia esan. Ez dakit, batzutan galdetzen diot nire buruari zertarako sartzen naizen halako saltsatan.
Re: Sarean topatutakoa
Eli Ansa — 2007/12/04 03:35
Denekin ados nago, izan ere ez dut uste goran azaldu dituzuen iritzien artean kontraesanik egon behar denik. Iritzi guztiak irakurri ondoren gaur egun bizi dugun problematika bat iragartzen da bertan: nolabaiteko arazo kronologikoa teoria (post)feminista eta honen praktika sozialaren artean. Hau da, teorikoki pentsakera post-feminista batean kokatu dezakegu gure burua – gure ikerketa. Ariketa hau – Beñatekin adostasuna azalduz – premiazkoa iruditzen zait, ez teoria feministak bere garaian izan zituen aldarrikapenak alde batera uzteko, baizik eta gaur egun gizarteak feminismoari eman dion espazio normalizatu horri garapen bat emateko. Bestalde, uste dut, oraindik ere, praktikan, garai batean feminismoak izan zituen aldarrikan guztiak ez direla guztiz garatu/lortu (Sección Femenina-ko disziplinatik hurrun gaude, baina oraindik ere oso emakume lehendakari gutxi ikusten dira eta emakumeen soldatak ez dira gizonezkoenen berberak, adibide bi jartzearren). Pentsakera feminista eta post-feministak elkar topo egiten dute gaur egun, edo biak posible direlakoan nago, beraz, tentsio honetan –eta honek behar duen azalpen teorikoak argi utziz-, ekin beharko genioke gure ikerketei. Castillok botatako iritziari dagokionez, aitortu beharra daukat ez dudala honen kontextu zabalagorik irakurri, baina esan daiteke oso anbiguoa dela, eta hobekixo aklaratu beharko lukeela berak, eta ez guk, zergatik “gorroto” duen “emakume literatura”-ren etiketa.
Re: Sarean topatutakoa
naun — 2007/12/04 21:36
Uxue Apaolazak Berrian aspaldixko idatzia, interesgarria:
Aspertuta
Jaio baino lehenago ere jakingo zuten neska edo mutila nintzen; praktikoa izaten da jakitea, izena jartzeko besterik ez bada. Nire gurasoek, hala ere, badirudi egun batzuk behar izan zituztela ni jaio ostean ere izena aukeratzeko. Horrek despistatuko ninduen, generora berandu iritsi izanak, izena baita emakumetzen edo gizontzen gaituen lehenengo gauza.
Zenbat denbora pasatzen ote dugu emakumeok emakume izateari buruz hizketan! Emakume izateari buruz idazten… Konkistatuko espazioa da emakumeek emakumeei buruz idaztearena, lehen gizonezkoak zirenez emakumeei buruz ere idazten zuten bakarrak. Aldaketa horrek baditu urte batzuk dagoeneko; gaur egun emakume idazlea, adibidez, segidan pasatzen da literaturan emakumeek izan duten paperaren inguruan aditu izatera, eta lehen urratsak emakumeez hizketan egingo ditu, bere sormen literario osoa «emakume kontuetara» lerratzen ez badu.
Azken pausoa emakumeaz hitz egiteak aspertzea da. Aspertzea espezializazioak, aspertzea pertsona izaten uzten ez dizuna feminismo esentzialista, gainera (barkatu erredundantzia), aspergarria izateaz. Ni ez naiz gizona; ni ez naiz emakumea; eta gehiago mozorrotzen naiz emakume izan behar dudanetan, gizon izan nahi dudanetan baino.
Uxue Apaolaza
Sarean topatutakoa
Isabelus — 2007/12/20 19:47
Begirunerik gabe erantzungo diot “gorroto ditut…” esaldiari. Zergatik gorroto ditu emakumeei buruzko mahai-inguruak? Emakume idazle batzuk ahanzturatik berreskuratzeagatik? Emakume idazle batzuek euren bidean aurkitzen dituzten oztopo eta bazterketak ikertu eta salatzeagatik? Edo emakumeek idatzitako literaturaren berezitasunak bilatzeagatik? Nik gorroto ditut klasean emakume idazlerik lantzen ez duten unibertsitateko literatura irakasleak. Nik gorroto dut emakume idazlerik ez duen Planeta argitaletxearen klasikoen bilduma. Nik gorroto ditut gizonez beteta dauden eta emakumeak txokoratzen dituzten edozein gairi buruzko mahai-inguruak. Kokoteraino nago emakume adituek “ohiturari” jarraiki bete behar dituen baldintzetaz: 1) Izena aldatu behar duzu (George Eliot, Fernan Caballero, …); 2) Itxura “zaindu” behar duzu (serioa eta gatzbakoa, mesedez, trajea jantzi behar duzu); 3) Zure lagunak ezin dira emakumeak izan, batez ere, gizonen autoritatea ukatzen dutenak badira; feministak (zu ez zara beste emakumeak bezalakoa, zu berezia zara…). Ez dago eskubiderik! Hemen dago koska: gizonen betiko arloan sartzeko, emakumeek hauen baimena lortzeko, ordaindu beharreko prezioa Beste emakumeak mespretxatzea da. Badakit emakumeak berdintzen gaituen bakarra gizonen menperakuntza dela, baina horrelako preziorik ez ordaintzea oinarrizko eskubidea da.
Sarasolak esandakoa
Puck — 2008/01/21 11:35
Sarasola,
bat nator zurekin, zure diskurtsoa ulertzera heltzen naizen heinean.
Batez ere, aurreko guztiaren aurka egiteko behar horrekin.
Wittgenstein dixit,”He must so to speak throw away the ladder, after he has climbed up on it.” hau da aurreko guztiarekin apurtu eta honen aurka egin behar da, hobetzeko eta aurrera jarraitzeko. Superatzeko?¿.
Zilborestea eta hil ezazu aita.
Stop.
Saltsa hauetan muturra sartu duzulako bravo! Bestela, diskurso guztiz feminista atzerakoi baten lekuko izango ginateke, non “gorroto”, “aspertu” eta antzerako hitz hutsak ( sorry eufemismoa, perdonen la redundancia) errepikatuko liratekeen. Eta emakume guztiok baiezkoa eman eta burua jeitsiko genuke.
Sareinak 